تفاوت کاردرمانی جسمی و ذهنی چیست؟

کاردرمانی به‌عنوان یکی از شاخه‌ های توانبخشی، نقشی اساسی در بهبود کیفیت زندگی افراد ایفا می‌ کند. بسیاری از افراد تصور می‌ کنند کاردرمانی تنها به فعالیت‌های جسمانی و بازگرداندن توان حرکتی محدود می‌شود، در حالی که این علم گسترده ‌تر از آن است و حوزه ذهنی و روانی را نیز در بر می‌گیرد. به بیان ساده، کاردرمانی می‌تواند هم در توانبخشی جسمی و هم در ارتقای مهارت‌های ذهنی و شناختی افراد تأثیرگذار باشد. همین گستردگی باعث شده است که بسیاری از بیماران، والدین و حتی متخصصان حوزه سلامت به دنبال درک تفاوت کاردرمانی جسمی و ذهنی باشند تا بتوانند انتخاب درست‌ تری در مسیر درمان داشته باشند.

از این رو در این مطلب به بررسی تفاوت میان کاردرمانی ذهنی و جسمی می پردازیم.

کاردرمانی جسمی چیست؟

به منظور بررسی تفاوت کاردرمانی جسمی و ذهنی  بهتر است در مورد هر یک به صورت مجزا توضیحاتی را بیان کنیم. کاردرمانی جسمی شاخه ‌ای از کاردرمانی است که بر بهبود و ارتقای توانایی‌ های حرکتی، عضلانی و عملکردی بدن تمرکز دارد. افرادی که به دلایل مختلف مانند سکته مغزی، آسیب‌های نخاعی، بیماری ‌های عضلانی، مشکلات ارتوپدی یا حتی تأخیر رشد حرکتی در کودکان دچار محدودیت‌های جسمی می‌ شوند، از خدمات کاردرمانی جسمی بهره ‌مند می ‌گردند.

به طور کلی اهداف کاردرمانی جسمی عبارتند از:

• تقویت عضلات و افزایش قدرت بدنی
• بهبود تعادل و هماهنگی حرکتی
• افزایش دامنه حرکتی مفاصل
• بازتوانی پس از آسیب یا جراحی
• ارتقای استقلال در فعالیت‌های روزمره

کاردرمانی ذهنی چیست؟

کاردرمانی ذهنی شاخه ‌ای از کاردرمانی است که تمرکز اصلی آن بر بهبود عملکردهای شناختی، عاطفی و رفتاری افراد قرار دارد. این نوع کاردرمانی بیشتر برای کودکانی با مشکلات یادگیری، اوتیسم، بیش‌ فعالی ADHD،اختلالات اضطرابی و حتی سالمندانی که با مشکلاتی مانند آلزایمر یا کاهش توانایی‌ های ذهنی مواجه‌ اند، مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

متخصص کاردرمانی ذهنی با بهره‌گیری از فعالیت‌های هدفمند، بازی ‌های شناختی، تمرین ‌های تمرکزی و تکنیک‌های رفتاری به فرد کمک می ‌کند تا مهارت‌های ذهنی و اجتماعی خود را تقویت کرده و توانایی‌های لازم برای زندگی روزمره و تعاملات اجتماعی را بازیابد.

در بررسی تفاوت کاردرمانی جسمی و ذهنی  باید گفت اهداف کاردرمانی ذهنی عبارتند از:

• تقویت تمرکز و توجه
• بهبود حافظه و توانایی‌های شناختی
• ارتقای مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی
• مدیریت هیجانات و رفتار
• افزایش اعتماد به نفس و استقلال ذهنی

تفاوت کاردرمانی جسمی و ذهنی

هرچند کاردرمانی جسمی و کاردرمانی ذهنی هر دو با هدف بهبود کیفیت زندگی و ارتقای توانایی‌ های فرد انجام می ‌شوند، اما از نظر اهداف، روش‌ها، نوع مراجعان و نتایج درمانی تفاوت‌های مهمی با یکدیگر دارند. شناخت این تفاوت‌ها به بیماران، والدین و حتی پزشکان کمک می ‌کند تا بر اساس شرایط فرد، مناسب ‌ترین مسیر درمانی را انتخاب کنند.

در واقع، کاردرمانی جسمی بیشتر بر بازگرداندن توان حرکتی و عضلانی تمرکز دارد، در حالی که کاردرمانی ذهنی به ارتقای مهارت ‌های شناختی و روانی می‌پردازد. تفاوت کاردرمانی جسمی و ذهنی از جهات مختلفی است که عبارتند از:

حوزه تمرکز درمان

کاردرمانی جسمی بر بهبود توانایی‌های حرکتی، تقویت عضلات، افزایش دامنه حرکتی و بازیابی عملکرد فیزیکی بدن متمرکز است و ذهنی تمرکز اصلی بر بهبود عملکردهای ذهنی مانند حافظه، توجه، تمرکز و مهارت‌های اجتماعی است

گروه هدف در کاردرمانی جسمی و ذهنی

کاردرمانی جسمی همانند کاردرمانی در منزل برای بزرگسالان مناسب برای افرادی است که دچار آسیب‌های جسمانی، سکته مغزی، مشکلات ارتوپدی، بیماری‌های عصبی-عضلانی یا تأخیر رشد حرکتی هستند. اما ذهنی بیشتر برای کودکانی با اختلال یادگیری، اوتیسم، بیش‌ فعالی، و سالمندانی با مشکلات شناختی مانند آلزایمر کاربرد دارد.

روش‌های درمانی کاردرمانی جسمی و ذهنی

کاردرمانی ذهنی  همانند کاردرمانی برای کاردرمانی ذهنی برای کودکان با بهره ‌گیری از بازی‌های شناختی، تمرین‌های تمرکزی، فعالیت‌های گروهی و تکنیک‌های مدیریت هیجان به درمان می پردازد اما کاردرمانی جسمی استفاده از تمرین‌های حرکتی، فعالیت ‌های فیزیکی، ابزارهای کمکی و تکنیک ‌های توانبخشی است.

 نتایج و دستاوردها در تفاوت کاردرمانی جسمی و ذهنی

کاردرمانی جسمی افزایش توان حرکتی، بهبود تعادل، بازگشت استقلال در فعالیت‌های روزمره بوده ولی  کاردرمانی ذهنی تقویت تمرکز، بهبود مهارت‌های اجتماعی، افزایش اعتماد به نفس و استقلال ذهنی است.

مکمل بودن دو شاخه

گرچه تفاوت‌های زیادی میان این دو شاخه وجود دارد، اما در بسیاری از موارد، کاردرمانی جسمی  و ذهنی به صورت همزمان انجام می‌شوند. برای مثال، کودکی با فلج مغزی ممکن است هم به بهبود مهارت‌های حرکتی نیاز داشته باشد و هم به تقویت توانایی‌های شناختی.

جمع ‌بندی

در این مطلب به بررسی تفاوت کاردرمانی جسمی و ذهنی  پرداختیم. کاردرمانی یکی از مؤثرترین روش‌های توانبخشی برای بهبود کیفیت زندگی افراد است که در دو شاخه اصلی جسمی و ذهنی ارائه می‌ شود. کاردرمانی جسمی بیشتر بر بازگرداندن توان حرکتی، تقویت عضلات و افزایش استقلال در فعالیت‌های روزانه تمرکز دارد، در حالی که کاردرمانی ذهنی با هدف ارتقای مهارت‌ های شناختی، بهبود تمرکز، حافظه و مهارت ‌های اجتماعی انجام می‌ شود.

هر دو شاخه به ‌طور مستقیم بر زندگی فرد تأثیر مثبت گذاشته و او را در مسیر بازگشت به استقلال و افزایش اعتماد به نفس یاری می ‌کنند.